U POTRAZI ZA GRANICAMA DOKUMENTARNOG
(ciklus predavanja o dokumentarnom filmu)
Predavač: Vladimir Šojat, filmski montažer i producent, video umetnik
PREDAVANJE 1: KOMPJUTERSKE IGRICE, VIRTUELNI KARAKTERI I DOKUMENTARNI FILM
Da li je moguće dezertirati iz kompjuterske igrice? Šta se dogodi kad pokušate da objasnite
drugim igračima da vi zapravo samo izvodite performans u virtuelnom prostoru? Kako da
zakucate dva eksera na identično mesto tokom popravljanja poda na verandi? Da li je zemlja u
kompjuterskim igricama zapravo ravna ploča?
Na ova i druga pitanja odgovor možete potražiti na predavanju KOMPJUTERSKE IGRICE,
VIRTUELNI KARAKTERI I DOKUMENTARNI FILM uz pregršt inserata iz filmova najnovije svetske
produkcije, od Haruna Farockija do grupe Total Refusal, i dalje do „Zapisa o Eremocenu“ Vjere
Čakjanove.
U potrazi za granicama dokumentarnog našli smo se u svetu kompjuterskih igrica, avatara i
virtuelnih karaktera. Kako ovi karakteri, potpuno uronjeni u fikciju, mogu postati likovi u
dokumentarnom filmu i šta oni donose sa sobom?
“U društvima u kojima preovlađuju moderni uslovi proizvodnje, život je predstavljen kao
ogromna akumulacija prizora. Sve što je nekada bilo neposredno doživljavano, prešlo je u
predstavu.” (Gi Debor)
O SERIJI PREDAVANJA U POTRAZI ZA GRANICAMA DOKUMENTARNOG
Dom omladine Beograda je u februaru 2024 pokrenuo seriju predavanja o temama vezanim za
aktuelnu svetsku produkciju dokumentarnih filmova. Predavanja su fokusirana na fenomene i
najnovije tendencije u okviru ove filmske vrste koja je doživela veliku afirmaciju tokom
poslednjih 15 godina, a sada doživljava unutrašnju transformaciju, kroz aktivnosti autora koji
istražuju granice dokumentarnog izraza: medijske, tehnološke, moralne, žanrovske, ali i granice
između fikcije i stvarnosti, objekta i subjekta. Problematika društva spektakla (Society of
Spectacle) koju tako tačno poentira 1967. francuski filozof i filmski autor Gi Debor, i danas je
aktuelna, možda i više nego što je to bio slučaj pre 50 godina. Prateći ove tendencije
pokušavamo da motivišemo mlade sadašnje i buduće aktere digitalnog sveta slika da sa
radoznalošću gledaju i istražuju svet oko sebe, a možda i da pokušaju da ga promene.
Spektakl nije zbirka slika, već društveni odnos među ljudima, posredovan slikama. (Gi Debor)
O PREDAVAČU
U 2024. Vladimir Šojat, filmski autor, producent i video umetnik predstavlja seriju od 8
predavanja o najnovijim fenomenima svetske kinematografije koji se odnose prema novim
tehnologijama, društvenim mrežama, veštačkoj inteligenciji, pitanjima rezolucije filmske slike,
novim formatima i filmskim žanrovima. Predavanja su propraćena primerima iz najnovije
produkcije, insertima i celim filmovima iz perioda od poslednjih pet godina. Predavanja su
motivacionog tipa, cilj im je da podstaknu mlade filmske entuzijaste i autore početnike,
studente filma i umetnosti, ali i druge zainteresovane da artikulišu svoje ideje uz informacije o
najnovijim trendovima. Predavanja se ponekad dotiču i teorije medija da bi objasnila društvene
i filmske fenomene ali nisu pretežno teorijska; namenjena su publici između 18 i 25 godina,
svima onima koji koriste nove tehnologije, društvene mreže ali i preispituju njihove mogućnosti
i ograničenja.
Vladimir Šojat je filmski autor, producent i video umetnik. Tokom svoje karijere duge 35 godina,
bavio se svim vidovima i žanrovima filmske proizvodnje, a poslednjih deset godina u okviru
svoje producentske kuće Frakcija proizvodi dugometražne i kratkometražne dokumentarne
filmove, eksperimentalne filmove i umetničke projekte. Dobitnik je više nagrada za filmove koje
je radio, uključujući nagrade za najbolju montažu (martovski festival 2022), najbolji
dokumentarni film (Filmski festival Slobodna zona 2021, Filmski festival Forteca Perast, Crna
Gora, 2023), kao i nagradu za najbolji video rad (Video Medeja, 2003). Njegovi filmovi i video
radovi prikazani su u MoMA PS1 The Kitchen (New York, USA), Centre Georges Pompidou (Paris,
Francuska), ICA (San Francisco, USA), Bauhaus (Desau, Nemačka), WRO Bijenale (Wroclaw,
Poljska), Steierische Herbst (Graz, Austrija), MSUB (Beograd) itd. Osnivač je umetničke grupe
artterror (sa Milicom Lapčević), držao je predavanja o filmu na Univerzitetu u Malmeu, Švedska
(Radnička klasa na filmu, 2011), seriju od 12 predavanja u Domu kulture Studentski grad (Likovi
u dokumentarnom filmu (2017-18). Objavio je knjigu „Dugo i netremice: pogled na likove u
dokumentarnom filmu“ (2019). Zajedno sa Milicom Lapčević održao je više radionica
eksperimentalnog filma na Martovskom festivalu u Beogradu (2022-23), festivalu Alternative
Film video (DKSG 2022), kao i u Društvu Slovenaca Sava (KINOAKTIV, od 2022). Supervizor je
montaže na radionici dokumentarnog filma Varan (Paris) i Varan Balkan (Beograd, Novi Sad,
Mostar). Bio je član žirija na nekoliko prestižnih festivala u zemlji i regionu. Član je udruženja
DokSrbija i Kinetik kolektiv. Živi i radi u Beogradu.